Ontspoorde mantelzorg en ouderenmishandeling
Iedere cliënt bij Zorggroep Noorderboog mag rekenen op een veilige woon- en leefomgeving. Cliënten moeten zich veilig voelen en ook daadwerkelijk veilig zijn. Uit onderzoek blijkt dat 1 op de 20 ouderen slachtoffer is van 1 of meerdere vormen van ouderenmishandeling.
Ook blijkt dat 1 op de 3 mantelzorgers van ouderen met dementie weleens over de grens gaat. Zij vergeten bijvoorbeeld op tijd medicijnen te geven, zijn te moe om nog een goede maaltijd te verzorgen of binden een oudere aan de stoel om een boodschap te doen. Ouderenmishandeling willen wij daarom tijdig signaleren, om gericht te kunnen handelen.
Wat is ouderenmishandeling?
Onder mishandeling van een ouder persoon (iemand van 65 jaar of ouder) verstaan wij het handelen of het nalaten van handelen van al degenen die in een persoonlijke of professionele relatie met de oudere staan, waardoor de oudere persoon (herhaaldelijk) lichamelijke en/of psychische en/of materiële schade lijdt, dan wel vermoedelijk lijden zal, en waarbij van de kant van de oudere sprake is van een vorm van gedeeltelijke of volledige afhankelijkheid.
Vormen van ouderenmishandeling
- Psychische mishandeling: zoals bedreigingen, beledigingen of bevelen
- Lichamelijke mishandeling: hardhandig vastpakken, slaan of sedatie
- Financiële uitbuiting: financieel kort houden, afnemen of profiteren van bezittingen
- Schending van rechten: inperken van het recht op vrijheid, privacy, zelfbeschikking
- Verwaarlozing: lichamelijk verwaarlozing zoals ondervoeding, uitdroging en slechte hygiëne, of psychische verwaarlozing, bijvoorbeeld gebrek aan aandacht, liefde en ondersteuning
- Seksueel misbruik; waaronder exhibitionisme, betasting en verkrachting
Wat is ontspoorde mantelzorg?
Ontspoorde mantelzorg is een specifieke vorm van ouderenmishandeling. Bij ontspoorde mantelzorg overschrijdt de mantelzorger de grens van goede zorg, door overbelasting, onmacht, onkunde of onwetendheid. Goede zorg slaat sluipenderwijs om in verwaarlozing, verkeerde behandeling of compassiemoeheid. Zowel de zorgvrager als de mantelzorger is hierbij slachtoffer.
Signalen
Er zijn meerdere signalen die kunnen wijzen op ouderenmishandeling, maar één of enkele van die signalen hoeven zeker niet altijd mishandeling in te houden. Enkele gedragssignalen van ouderenmishandeling en ontspoorde mantelzorg zijn:
- De oudere of verzorger geeft onsamenhangende en tegenstrijdige verklaringen voor lichamelijke verwondingen
- De verzorger toont zich onverschillig voor het wel en wee van de oudere
- De verzorger vertoont verschijnselen van overbelasting
- Er wordt gescholden en geschreeuwd in aanwezigheid van arts of hulpverlener
- De oudere maakt een depressieve, angstige indruk
- De oudere ziet er onverzorgd uit en de huishouding is verwaarloosd
- Er verdwijnen spullen en geld van de oudere;
- De oudere krijgt geen gelegenheid om alleen met de hulpverlener te praten
- De (vermoedelijke) pleger probeert de hulpverlener buiten de deur te houden
- Toenemend aantal schuldeisers;
- Lege koelkast, geen voedsel in huis
Meldcode ouderenmishandeling
Sinds 1 juli 2013 zijn professionals verplicht de meldcode huiselijk geweld te gebruiken bij vermoedens van geweld in huiselijke kring. Het hanteren van deze meldcode is bedoeld om medewerkers te ondersteunen in het signaleren en aanpakken van huiselijk geweld waaronder ouderenmishandeling. De verplichte meldcode heeft het doel beroepskrachten te ondersteunen in de omgang met signalen van huiselijk geweld. Uit onderzoek blijkt dat een professional die werkt met een meldcode, drie keer vaker ingrijpt dan een collega die geen meldcode gebruikt. De meldcode bevat een stappenplan dat medewerkers door het proces leidt. Dit stappenplan maakt de medewerker duidelijk wat wordt verwacht bij signalen van huiselijk geweld en hoe, rekening houdend met het beroepsgeheim, op een verantwoorde wijze een besluit genomen wordt over het organiseren van hulp en/of het doen van een melding. Voor medewerkers in de zorg geldt een meldplicht als het gaat om mishandeling door een professional.
Aandachtsfunctionarissen ouderenmishandeling
Om medewerkers te ondersteunen bij het voorkomen, signaleren en aanpakken van ouderenmishandeling en ontspoorde mantelzorg zijn onze maatschappelijk werkers tevens aandachtsfunctionarissen op gebied van ouderenmishandeling binnen onze organisatie. Zij zijn hiervoor speciaal opgeleid en hebben een regierol in de Meldcode.
Het taboe moet doorbroken worden
Zowel binnen als buiten de muren van Zorggroep Noorderboog komt er steeds meer aandacht voor ontspoorde mantelzorg en ouderenmishandeling en we zoeken hierin de verbinding met andere organisaties. Dat is ook nodig want op ouderenmishandeling rust vaak een taboe. Er is veel verborgen leed, want het wordt nog weinig gemeld. Mensen schamen zich ervoor en buitenstaanders twijfelen vaak of hun zorgen terecht zijn. Toch is het belangrijk dat iemand aan de bel trekt, want mishandeling stopt nooit vanzelf.
Voelt u zich overbelast of maakt u zich zorgen over mogelijke signalen? Neem dan contact met ons op!
Vermoeden?
Hebt u een vermoeden van ouderenmishandeling? Het is belangrijk dat u signalen van ouderenmishandeling herkent, omdat het niet vaak gebeurt dat de oudere zelf aangeeft dat hij/zij mishandeld wordt. Of er wat gebeurt, of er hulp geboden wordt, is daarom mede afhankelijk van de oplettendheid en moed van personen in de omgeving van de oudere. U kunt altijd contact opnemen met één van onze maatschappelijk werkers als u vragen heeft of een vermoeden wilt delen